Donošenje tekbira i zikr u mubarek danima zul-hidždžeta


Zahvala pripada Allahu i neka je salavat i selam na Njegovog poslanika i miljenika, časnu porodicu i sve plemenice ashabe.
Znajte, dragi brate i sestro, da je propisano izgovaranje tekbira i činjenje ostalog zikra u ovim danima – tj. prvih deset dana mjeseca zul-hidžeta -, radi riječi Uzvišenog: "... i da bi ime Allahovo spominjiali u danima poznatim." (Prijevod značenja, El-Hadždž, 28)
Poznati dani su prvih deset dana mjeseca zul-hidžeta po mišljenju većine islamskih učenjaka. (Vidi: Tefsir Ibn-Kesir, 10/44-45; Letaiful-me'arif, str. 289).
Islamski učenjaci spominju da je pohvalno činiti što više zikra u tim danima radi hadisa kojeg prenosi Ibn-Omer, radijallahu anhuma, od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da je rekao: "Nema vrednih dana u kojima je dobro djelo draže Allahu, subhanehu ve te'ala, od ovih deset dana, zato u njima što više govorite: la ilahe illellah (nema istinskog božanstva mimo Allaha), Allahu ekber (Allah je najveći), elhamdulillah (zahvala pripada Allahu)."
Lanac prenosilaca ovog hadisa je da'if - slab, radi ravije Jezid b. Ebi-Zijada, koji je nepouzdan kod hadiskih kritičara, ali neki učenjaci pojačavaju predaju sa drugim predajama koje su također da'if-slabe. (Vidi: Tekribut-tehzib, str. 632 br. 7717; Temamul-minne, str. 352-353).
Kaže Buhari, rahimehullah, u svome Sahihu: "Poglavlje o vrijednosti dobrih djela u danima tešrika. Ibn-Abbas je rekao: "... i da bi ime Allahovo spominjali u danima poznatim." tj. u deset dana, a "... određenim danima" to su dani tešrika. Ibn-Omer i Ebu-Hurejre bi izlazili na pijacu u ovih deset dana i donosili tekbire, pa bi i ljudi uz njih donosili tekbire." (Vidi: Fethul-Bari, 2/589).
Imam Buhari, rahimehullah, je predaju od Ibn-Omera i Ebu-Hurejre, radijellahu anhum, spomenuo bez lanca prenosilaca, ali je predaja zabilježena pouzdanim putem. (Vidi: Fethul-Bari od Ibn-Redžeba, 6/112; Ašru zil-hidždže od Abdullaha es-Sa'da, str. 38).
Allah, Uzvišeni, rekao je: "O vjernici, često Allaha spominjite i hvalite, i ujutro i naveče Ga veličajte." (Prijevod značenja, El-Ahzab, 41-42) I rekao je: "...  i veličaj Ga mnogo!" (Prijevod značenja, El-Isra, 111)
Semure b. Džundub, radijallahu anhu, prenosi da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: "Najdraži govor Allahu su četiri stvari: 'Subhanellah', 'elhamdu lillah', 'la ilahe illellah', i 'Allahu ekber', pa sa kojim god da počneš neće ti naškoditi." Bilježi ga Muslim u (5724).
Pohvalno je činiti zikr u ovim danima, općenito, u svim vremenima i na svim mjestima, a posebno je pritvrđeno donositi tekbir nakon obaveznih namaza od sabah namaza na dan Arefata, pa sve do ikindije namaza zadnjeg dana bajrama, za onog koji nije na hadždžu. To se prenosi od plemenitih ashaba Omera, Alije, Ibn-Mes'uda, Ibn-Abbasa i drugih, a Imam Ahmed, rahimehullah, je prenjeo konsenzus ashaba o propisanosti ovog tekbira. (Vidi: Fethul-Bari od Ibn-Redžeba, 6/124-125).
Hafiz Ibn-Redžeb, rahimehullah, rekao je: "Islamski učenjaci su složni da je propisano donositi tekbir nakon namaza u ovim danima, ali, o tome nam nije prenesen hadis koji je vjerodostojan od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, nego se prenose predaje od ashaba i onih nakon njih i tako su postupali muslimani." (Fethul-Bari, 6/124).
Imam Ahmed b. Hanbel, rahimehullah, rekao je: "Tekbir za hadžije počinje od podne-namaza prvog dana bajrama, zato što su prije toga zauzeti sa telbijom." (Vidi: Fethul-Bari od Ibn-Redžeba, 6/125).
Od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, se ne prenosi vjerodostojno ništa po pitanju svojstva tog tekbira, ali, preneseno je od pojedinih ashaba, radijellahu anhum, i učenjaka nakon njih.
Bilježi Ibn Ebi-Šejbe u Musannefu (1/488) sa vjerodostojnim lancem prenosilaca od Abdullaha b. Mes'uda, radijallahu anhu, da je donosio tekbir: "Allahu ekber, Allahu ekber, Allahu ekber, la ilahe illellahu vellahu ekber, Allahu ekberu ve lillahil-hamd."
Bilježi Ibn Ebi-Šejbe u Musannefu (1/489) sa vjerodostojnim lancem prenosilaca od Abdullaha b. Abbasa, radijallahu anhuma, da je donosio tekbir nakon namaza: "Allahu ekberu kebira, Allahu ekberu kebira, Allahu ekberu ve edžellu, Allahu ekberu ve lillahil-hamd."
Bilježe Abdur-Rezzak u Musannefu (11/290) i Bejheki u Sunenul-kubra (3/316) sa vjerodostojnim lancem prenosilaca od Selmana el-Farisija, radijallahu anhu, da bi donosio tekbir i govorio: "Allahu ekber, Allahu ekber, Allahu ekberu kebira."
Bilježi Ibn Ebi-Šejbe u Musannefu (1/490) od Ibrahima en-Neha'ija, rahimehullah, da je rekao: "Donosili bi tekbir na dan Arefata okrenuti prema kibli nakon namaza: 'Allahu ekber, Allahu ekber, la ilahe illellahu vellahu ekber, Allahu ekberu ve lillahil-hamd.'"
Jezid b. Ebi-Zijad, rahimehullah, kaže: "Vidio sam Se'ida b. Džubejra, Abdur-Rahmana b. Mehdija, Mudžahida, i sve učenjake od ljudi koje sam zatekao, da govore u ovih deset dana: 'Allahu ekber, Allahu ekber, la ilahe illellahu vallahu ekber, Allahu ekberu ve lillahil-hamd.'" (Vidi: Fethul-Bari od Ibn-Redžeba, 6/112).
Nije dozvoljeno grupno donošenje tekbira - a to je kada čitav džemat uči tekbire u jednom glasu - jer nam to nije preneseno od ispravnih prethodnika, nego je sunnet (pohvalno) da svako donosi tekbire za sebe, i to je propis u svim zikrovima i dovama, osim ako je čovjek neznalica, onda je obavezan da ponavlja za drugima dok ne nauči.
Allah, azze ve dželle, najbolje zna.

Amir I. Smajić
Medina, 01. zul-hidždže, 1433 god.